مسجد کامل سمنان بنایی خیلی کهن و باارزش در سمنان است
مناره مسجد کامل سمنان یکی از منارهای تاریخی ایران متعلق به زمانه سلجوقیان به شمار می‌رود که در گوشه شمال شرقی مسجد کامل قرار دارد.
مسجد کامل سمنان بنایی خیلی کهن و باارزش در سمنان است. در طول روزگار تغییرات و تحولات زیادی در این مسجد بوجود آمده است، اما هم اکنون در آن آثار زمانه سلجوقی و تیموری دیده می‌شود. عقیده بر این است که این مسجد در قرن نخست هجری و بر روی خرابه‌های آتشکده بنا شده است. مسجد کامل سمنان در طول زمانه از لحاظ مذهبی، فرهنگی و اجتماعی از ارزش و اعتبار زیادی برخوردار بوده است. سبک معماری مسجد کامل سمنان، به شیوه معماری آذری می باشد.
مسجد کامل سمنان در قرن نخست هجری و بر روی خرابه‌های آتشکده بنا شده است
صنیع الدوله در کتاب مرآت البلدان در این باره می‌نویسد: در روزگار خلافت علی بن ابیطالب، ایشان فرمودند که از کوفه تا بخارا ۱۰۰۱ مسجد بنا کنند، در حکومت عبدالله بن سن، ثروتمندان سمنان مسجد کنونی این شهر را ساختند ولی این بنا دارای چندان شکوهی نبود. پس از آن بارها افراد زیادی بر بنای آغازین افزودند، مشابه گنبد باختری و شبستان شمالی را با مار خواجه‌وند را خواجه ابوسعید سمنانی و خواجه نظام‌الدین در زمانه سلطنت سنجر سلجوقی ساختند و شبستان جنوبی را شیخ رکن‌الدین علاءالدوله سمنانی در روزگار وزارت ارغون‌خان بنا نمود و چون نابسامانی به وجود آمده بود، در روزگار فتحعلی شاه، ذوالفقارخان به تجدید آن پرداخت. مسجد خاوری را خواجه کیقباد بن ملک شرف‌الدین سمنانی ساخته و ایوان متصل به گنبد را خواجه عزالدین محمد بالیچه سمنانی وزیر میرزا شاهرخ بنا کرده.
مسجد کامل سمنان در طول زمانه از لحاظ مذهبی، فرهنگی و اجتماعی از ارزش زیادی برخوردار بوده است
مناره مسجد کامل سمنان یکی از منارهای تاریخی ایران متعلق به زمانه سلجوقیان به شمار می‌رود که در گوشه شمال شرقی مسجد کامل قرار دارد. ارتفاع این منار از سطح زمین ۳۱/۲۰ متر می‌باشد و از روی بام به ارتفاع ۲ متر کتیبه‌ای با طرح و بازي کردن بازي کردن نقش خیلی زیبا از آجر و با خط کوفی تزئین شده‌است. این بنا قدیمی ترین منار جنبان ایران می باشد در مركز اين منار محوری چوبی قرار دارد كه با تكان دادن آن كل منار حركت می كند.
صحن مسجد کامل سمنان به شکل مستطیل است که طول آن بیست و 7 متر و عرض آن بیست و 5 متر می‌باشد. شبستان شمالی مسجد کامل حاوی شانزده ستون مدور و کلفت است که بر روی آن طاقهای ضربی شبستان استوار شده است. شبستان شرقیبه وسیله در ورودی جنوب شرقی و شبستان جنوبی به وسیله در شمالی از شبستان شمالی سوا می‌گردد و به اراده کیقباد بن ملک شرف الدین سمنانی وزیر امیر تیمور گورکانی بنا شده است.
سبک معماری مسجد کامل سمنان، به شیوه معماری آذری می باشد
این شبستان به وسیلة هشتی کوچک باطاق گنبدی کم خیز مزین به تزئینات معقلی خیلی زیبا به بازار حضرت راه می‌یابد. در گوشة شمال شرقی این شبستان منار سلجوقی واقع است. شبستان جنوبی نیز حاوی شانزده ستون مدور در وسط و 8 ستون در سمت دیوار شرقی می‌باشد که پایه‌های بیست و 7 طاق شبستان را تشکیل می‌دهد. این شبستان در روزگار ارغون خان و به وسیلة وزیرش شیخ علاء الدوله سمنانی تاسیس گردیده و در پیمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار توسط ذوالفقارخان سمنانی حاکم سمنان – دامغان – شاهرود و بسطام نسبت به بازسازی آن اقدام گردید.
صحن مسجد کامل سمنان به شکل مستطیل است که طول آن بیست و 7 متر می‌باشد
درب ورودی جنوب شرقی در گوشة مسجد قرار دارد و توسط راهروی کوچکی به هشتی بزرگی متصل می‌شود که دارای استخر منزل ، وضوخانه و سرویس بهداشتی می‌باشد. مسجد کامل سمنان که از نظر ساختمانی در اختیار سازمان میراث فرهنگی می‌باشد با شماره ثبت صد و شصت و 2 به عنوان آثار ملی به ثبت رسیده است.
مسجد سمنان در مرکز شهر قرار گرفته و تقریبا راه اکثر محله‌های سمنان به این مسجد ختم شده است
از جایگاه محلی که مسجد کامل در آن مکان تاسیس شده است به خوبی به اهمیت این تاثیر پی می‌بریم زیرا مسجد سمنان در مرکز شهر قرار گرفته و تقریبا راه اکثر محله‌های سمنان به این مسجد ختم شده و مراکز دیگری از جمله بازار و دوش حضرت و … در اطراف این سریال قرار گرفته اند.
منار مسجد کامل سمنان دارای 2 کتیبه خیلی مهم به خط کوفی معقد یا برگدار می‌باشد
منار مسجد کامل سمنان دارای 2 کتیبه خیلی مهم به خط کوفی معقد یا برگدار می‌باشد که یکی حاوی آیات قرآن و یکی حاوی نام بانی بنا است. کتیبه بالایی که با فاصلة 1 نوار تزئینی در گلویی منار قرار دارد آیه سی و 2 سوره فصلت (سجده) را در خود جای داده است.کتیبه زیرین که با اندکی دوری از محاذب بام مسجد قرار دارد،دارای متنی به این شرح است: “بسم الله امر ببناء هذه المناره الامیر الجلیل السیدا ابو حرب بختیار بن محمد مولی امیرالمؤمنین” چنین به نظر می‌رسد که کتیبه‌ها بدون طرح قبلی بر روی منار ساخته شده و به دلیل کمی جا 2 کلمه از آخر آیه را جا انداخته اند. علاوه بر آن این کتیبه در تاثیر تعمیراتی که در سال هزار و سیصد و سی و 6 هجری در آن صورت گرفته، تعادل خود را از دست داده و از هیئت اصلی خود خارج شده است در طرحهای شهریار انصاف کتیبه بالایی را قبل و بعد از بازسازی نشان می‌دهد.
منبع: خوی وب و بیتوته
