مسجد فراگیر همدان یکی از بناهای تاریخی همدان میباشد که دوستی با بناهای تاریخی و زیبای همدان به دلیل دارا بودن هزاران تاثیر فرهنگی، تاریخی و طبیعی برای حفظ تمدن گذشته ایران از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. . همدان مهد شهرنشینی در ایران میباشد. این شهر بزرگی دوران هخامنشی و عظمت تمدن ایرانی را به نمایش می گذارد. در این مقاله قصد داریم به شرح آثار تاریخی شهر همدان بپردازیم. مساجد و کلیساهای تاریخی همدان – مسجد فراگیر همدان 
مسجد فراگیر همدان به شماره 1733 در لیست آثار ملی ایران ثبت شده میباشد. مسجد فراگیر همدان یکی از آثار تاریخی جذاب و دیدنی همدان میباشد. بنای مسجد در دوران قاجاریه برای استفاده مذهبی ساخته شده میباشد. مسجد فراگیر همدان از دو نمازخانه، سه رواق، یک صحن و یک گنبد آجری تشکیل شده میباشد. رواق اصلی در ضلع جنوبی قرار دارد و در ضلع شمالی و شرقی مناره هایی وجود دارد و در پایین گنبد آجری مسجد واقع در تالار اصلی مسجد کتیبه های تاریخی وجود دارد. کتیبه‌ها از کاشی‌های گلی با روکش طلا ساخته شده‌اند و سوره‌های جمعه، آیه الکرسی، آیات انما یمرو مسجدالله و من المتحدین در حاشیه آن جمله شده میباشد.مسجد فراگیر همدان به شماره 1733 در لیست آثار ملی ایران قرار دارداین بنا در ابتدای خیابان اکباتان، صحنه امام خمینی، بازار همدان واقع شده میباشد. – کلیسای گریگوری استپانوس یا استفان در محله قدیمی ارامنه و در اقبال شرقی تپه هگمتانه، کلیسای گریگوری استفان قرار دارد. معطلی کلیسا مربوط به دوران قاجار میباشد و در سال 1676 میلادی ساخته شده میباشد. کلیسای گریگوری استفان بر اساس معماری ارمنی طرح‌ریزی شده میباشد. ارمنی های مهاجر ارمنستان غربی، ارامنه اصفهان و تجار ارمنی روسی در ساخت این کلیسا شرکت داشتند. در داخل کلیسای گریگوری استفان ستون های مدور وجود دارد. ستون ها با طاق های صلیبی شکل به یکدیگر متصل می شوند. نمای بیرونی کلیسا عمدتاً از خشت ساخته شده و با طاق های گرد تزئین شده میباشد. شایان ذکر میباشد که کلیسای گریگوری استفان متعلق به مذهب ارتدکس میباشد. این تاثیر تاریخی در زمانه ۱۲ اسفند ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۲۳۷ در لیست آثار ملی ایران قرار گرفت.برخی از کلیساها و مساجد تاریخی همدان: • کلیسای انجیلی حضرت استپانوس • کلیسای کاتولیک رافائل • کلیسای انجیلی • مسجد شورین منزل های تاریخی همدان گذر زمانه در منزل های قدیمی همدان مشهود میباشد.منزل‌های تاریخی همدان به دلیل ماندگاری برای نسل‌های جدید در لیست آثار ملی ایران قرار گرفته‌اند. از برجسته ترین منزل های تاریخی همدان می توان به منزل بنی صدر، منزل شهید مدنی، منزل ضرابی، منزل میرزا صارم اصلانی، منزل پارسیاوشان، منزل تاریخی نراقی، منزل پوستی متولد، منزل عراقچی، منزل شهبازیان، منزل سیفی و منزل نائینی اشاره کرد. – منزل نراقی 
منزل نراقی در خیابان عباس توسعه‌یافته همدان یکی از بناهای تاریخی همدان، مسافرخانه نراقی میباشد که در خیابان عباس توسعه‌یافته، کوچه کبابیان و بن بست خوانساری قرار دارد. معطلی منزل نراقی به دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی باز می گردد. منزل نراقی از یک اتاق زمستانی و یک اتاق داخلی تشکیل شده میباشد. فضای منزل در دو طبقه جدا طرح‌ریزی شده و با آجرهای خاص و منظم تزئین شده میباشد. در پایین عمارت نراقی نیز قناتی وجود دارد. منزل نراقی در زمانه 16 مهر 1390 به شماره 6141 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید – منزل ضرابی یکی دیگر از منزل های تاریخی همدان، منزل ضرابی میباشد. منزل ضرابی در شهر همدان، خیابان بوعلی، بن بست بزرگوار متولد، واقع در کوچه بیماه واقع شده میباشد.منزل ضرابی با شماره 3040 در 25 سنفاد 1379 در لیست آثار ملی ایران قرار گرفت.سریال آثار تاریخی و باستانی همدان یکی از شهرهای باستانی ایران، همدان میباشد. همدان به عنوان اولین حکومت شاهنشاهی ایران در دوران مادها انتخاب شد. وجود زمانه کهن و قرار گرفتن همدان در جایگاه جغرافیایی خاص سبب شکل گیری آثار تاریخی متعددی در فضای شهری شده میباشد. – گنبد علویان 
همدان به عنوان اولین حکومت شاهنشاهی ایران در دوران مادها انتخاب شد، از شاهکارهای معماری پس از اسلام در همدان به شمار می‌رود که مربوط به دوران سلجوقیان میباشد. گنبد علویان توسط خانواده علویان ساخته شده و به عنوان مسجد مورد استفاده قرار می گرفته میباشد. زین پس از ساخت گنبد علویان با طرح‌ریزی سردابی در پایین آن به مقبره خانواده علویان تبدیل شد. دلیل معروفیت گنبد علویان در میان بسیاری از بناهای تاریخی به دلیل وجود نمادهایی از تفکرات مختلف بر روی بنا میباشد. بی نظیرترین ویژگی های معماری گنبد علویان حاوی طاق ها، گچبری ها و کتیبه هایی به خط کوفی میباشد. بهتر میباشد بدانید گنبد علویان در چهارباغ علویان نزدیک صحنه امامزاده عبدالله قرار دارد.- تپه هگمتانه، عنوان بزرگترین تپه تاریخی ایران متعلق به تپه هگمتانه واقع در همدان میباشد.این تپه دارای اصول معماری تحیر انگیزی مشابه کانال های آبرسانی، جاده های سنگفرش، آجرهای منظم و مربع میباشد. کندن‌ها بر روی تپه هگمتانه لوح‌های طلایی را با نام‌های داریوش دوم و اردشیر دوم شناسایی کرده‌اند. همچنین در کندن های گوناگون تپه هگمتانو، ستون های سنگی شکسته، جام های نقره، بشقاب ها و کوزه های طلا کشف شده میباشد. بهتر میباشد بدانید که در اقبال شرقی تپه هاگمتانه، کلیسای گریگوری استپانوس و کلیسای حضرت مریم متعلق به مذهب پروتستان هستند. – برج قربان 
دوش قلعه تاریخی یکی از آثار باستانی دیدنی همدان یکی از آثار گرانبها تاریخی همدان برج قربان میباشد. این برج مربوط به قرن هفتم و هشتم هجری قمری میباشد. برج قربان مدفن گروهی از شاهزادگان سلجوقی و شیخ سلام حسن بن عطار حافظ ابوالعلاء حمدانی میباشد. ابوالعلی حسن عطار را از مشاهیر نحو و حدیث و لغت می دانند. این شخصیت در برج قربان معروف به باب اسد زندگی می کرد و پس از مرگش در داخل برج به خاک سپرده شد. در اواخر دوران صفویه در جریان آشوب افغانها خصوصی به نام قربان برج باب الاسد را به عنوان پناهگاه انتخاب کرد.او علاوه بر دفع شورشیان افغان، از مردم محلی نیز دفاع کرده استبه این ترتیب نام مقبره باب الاسد به قربان تحول یافته میباشد. برج قربان در خیابان طالقانی همدان و در منطقه زندایی همدان بین چهار باغ شهید مدنی ساخته شده میباشد. برخی از آثار تاریخی همدان: • دوش قلعه تاریخی • مجسمه سنگی • سریال گنجنامه • صحنه امام همدان • تپه نوشیجان • کتیبه های گنجنامه • غار علیصدر مقبره های معروف همدان – مقبره بوعلی سینا 
مقبره بوعلی سینا تاریخی قدمت قدمت آن به عنوان یک مکان تاریخی در همدان به دوران قاجاریه می رسد یکی از مقبره های معروف و منحصر به شخص همدان مقبره بوعلی سینا میباشد. بنای مقبره بوعلی سینا اقتباسی از برج قابوس میباشد که به عنوان یک بنای تاریخی اسلامی شناخته می شود. قدمت تاریخی مقبره بوعلی سینا به دوران قاجار می رسد. سبک معماری این بنا تلفیقی از معماری ایران باستان و ایران پس از اسلام میباشد و در تالار شمالی مقبره بوعلی سینا حدود 8000 جلد کتاب خطی و چاپی گرانبها ایرانی و خارجی وجود دارد. همچنین موزه ای در اتاق جنوبی بقعه تعبیه شده میباشد.در داخل موزه اشیای کشف شده مربوط به هزاره های قبل از میلاد مسیح و زمانه اسلامی از جمله برنز، سکه و سرامیک نگهداری می شود.- مقبره استر و مردخای مهم ترین زیارتگاه یهودیان ایران، مقبره استر و مردخای میباشد. معطلی ساخت اولیه بقعه مربوط به قرن سوم هجری میباشد و ساخت کنونی بقعه به قرن هفتم هجری قمری باز می گردد. مقبره استر و مردخای به سبک معماری اسلامی ساخته شده میباشد. بهتر میباشد بدانید که باستان شناسان در مقبره استر و مردخای کتاب باستانی تورات را در مورد پوست آهو کشف کرده اند. این کتاب گرانبها در سازمان میراث فرهنگی همدان ادغام شده میباشد. بر اساس برخی روایات، استر ملکه یهودی پادشاه هخامنشی بود. این شخصیت خواهرزاده یکی از درباریان خشایارشا به نام مردخای بود. نام اصلی استر هدسا بود. زیبایی منحصر به شخص هادسا سبب شده میباشد که عنوان استر را به معنای ستاره نسبت دهند. بهتر میباشد بدانید که استر همسر خشایارشا بود. بر اساس کتاب تورات، بین 10 تا 12 فروردین، استر و مردخای 77000 ایرانی را کشتند. این نشان دهنده بیزاری استر و مردخای از یهودیان میباشد. از این رو مردم همدان برای در امان ماندن از کشتار استر و مردخای در 13 آوریل منزل های خود را به طبیعت گریختند.مقبره استر و مردخای در مرکز شهر همدان، ابتدای خیابان شریعتی قرار دارد.- مقبره بابا طاهر آرین 
مقبره بابا طاهر آرین تاثیر تاریخی همدان در سال 1344 تعمیر شد.در اقبال شمال غربی همدان بر ارتفاع تپه ای کم ارتفاع مقبره بابا طاهر آریان قرار دارد. بنای اصلی مقبره در قرن ششم و در زمانه سلجوقیان ساخته شده میباشد. بابا طاهر را یکی از دوبیتی های معروف ایرانی می دانند. در محوطه داخلی مقبره او 24 دوبیتی وجود دارد که بر روی 24 تکه سنگ ايفاي نقش بسته میباشد. مقبره بابا طاهر آریان در سال 1344 تعمیر شد و در جریان بازسازی مقبره، مربع مستطیل شکل با طرح هشت ضلعی ساخته شد. بهتر میباشد بدانید بزرگانی چون میرزا علی نقی کوثر، محمد بن عبدالعزیز، ابوالفتح اسد و مفتون همدانی در کنار مقبره بابا طاهر آریان مدفون هستند. موزه های شاخص همدان بیشتر جذب های گردشگری و آثار تاریخی همدان مجهز به موزه جدا هستند. در مجموع، همدان 9 موزه جالب دارد که حاوی موزه سرامیک، موزه هگمتانه، موزه مشاهیر و مشاهیر همدان، موزه بوعلی سینا، موزه زمانه طبیعی همدان، موزه تاریخی دوش قلعه، موزه صنایع دستی همدان، باغ موزه مقدسه می‌شود. دفاع و باغ موزه نظری. این میباشد.- موزه زمانه طبیعی همدان 
بیشتر جذب های گردشگری و آثار تاریخی همدان مجهز به موزه مستقلی میباشد.موزه زمانه طبیعی همدان سریال ای بی نظیر در دانشگاه بوعلی سینا میباشد.این موزه در زمینی به مساحت 2000 متر مربع در سال 1351 ساخته شد. در داخل موزه زمانه طبیعی همدان گونه های طبیعی، گیاهی و جانوری ایران از جمله خزندگان، پرندگان، پستانداران، آبزیان و حشرات نگهداری می شود. موزه زمانه طبیعی همدان از پنج تالار اصلی تشکیل شده میباشد. اتاق اول به عنوان اقبال اصلی سریال خلیج فارس نام دارد و سریال ای از صدف ها، مرجان ها، حلزون ها و سخت پوستان ایرانی وجود دارد. موزه مشاهیر و مشاهیر همدان در موزه مشاهیر و مشاهیر همدان، زمانه مشاهیر همدان با مجسمه ها و ابزارهای مختلف در ذهن تداعی می شود. این موزه در سال ۱۳۸۸ توسط اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران افتتاح شد. در موزه مفاخر و مشاهیر همدان مجسمه هایی مشابه بوعلی سینا، باور همدانی، حق نبی، دکتر ایرانخت میرهادی و دکتر محمدعلی زلفی گل وجود دارد. امامزاده های همدان امامزاده های زیادی در شهر همدان ساخته شده میباشد.مهمترین امامزاده های همدان عبارتند از: امامزاده یحیی، امامزاده حسین، امامزاده عبدالله، بقه خضر، امامزاده محسن، امامزاده هادی بن علی و امامزاده اهل بن علی.- مقبره خضر قدمت تاریخی بقعه خضر مربوط به قرن چهارم و پنجم هجری قمری میباشد. این مقبره در کوی خضر شهرک همدان قرار دارد. بهتر میباشد بدانید بقعه خضر در زمانه 28 خرداد 1354 به شماره 1077 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده میباشد. – امامزاده حسین 
قدمت تاریخی بقعه خضر به قرن چهارم و پنجم میلادی برمی گردد. ج- امامزاده حسین در ابتدای خیابان شهدای همدان واقع شده میباشد. از نظر معماری، امامزاده حسین به عنوان یکی از آثار برجسته تاریخی همدان شناخته می شود. امامزاده حسین در دوران صفویه ساخته شده میباشد. بنای حرم از طبقه‌ها صلیبی شکل و رواق کوچکی در ورودی تشکیل شده میباشد. گنبدی آجری نیز بر ارتفاع بنای حرم ساخته شده میباشد. در داخل طاق می توان تشریفاتی را دید که دارای محراب چوبی و گنبدی بلند میباشد. باغ امامزاده حسین بینهایت خوب نگهداری می شود و داخل آن درخت توت کهنسال وجود دارد.
