منزل مرتاضیون در یزدین منزل قاجاری در کوچه «مرتاضیون » شهر یزد واقع شده و دارای دو اقبال بیرون و داخل است و هر کدام از این دو اقبال دارای حیاط و ورودی جدا هستند اما این دو اقبال هستند. به صورت ظریفی به یکدیگر متصل شده اند.با گذر از راهرو ورودی و تالار زیبا می توان به گوشه حیاط اصلی رسید. تصویر 
منزل مرتضایون، روبروی ورودی پاسیو فرعی، تنها یک درگاه و یک راهرو کوتاه وجود دارد که آن نیز به ایوانی واقع در گوشه جبهه جنوبی ختم می شود. اختلاف ورودی پرکار پاسیو بزرگ با ورودی آسان پاسیو کوچک، اختلاف اهمیت دو پاسیو را نشان می دهد و نشان دهنده استقلال آنها از یکدیگر است. دو حیاط با راهرویی به هم متصل می شوند که از گوشه شرقی حیاط کوچک تا گوشه جنوبی حیاط اصلی امتداد دارد. ارتفاع ایوان نسبت به جبهه هایی که پاسیو را احاطه کرده اند نیز این طبقه را تشدید می کند.در جلوی حیاط منزل با نماهای غنی و تزئینات زیبا، پنجره ها و قاب های چوبی، آبنما و سرسبزی، رقیب مهم این ایوان است، رقیبی که در حین مسابقه حریف را می نوازد، ارج می نهد و کامل می کند.طبق الگوی منزل‌های سنتی یزد، در هر جبهه حیاط، مهمترین فضاها در مرکز و در امتداد محورهای باهم‌قرین‌شدن و فضاهای کم‌اهمیت بین آنها و اطراف حیاط قرار گرفته‌اند. اما در این منزل فضاهای هشت ضلعی منظم در چهار گوشه حیاط وجود دارد. تصویر های از منزل مرتضیوان، این فضاها در طبقه اول امکان ارتباط با سایر اقبال ها و اجزای منزل را فراهم می کند و یکی از آنها به ورودی منزل متصل است، اما طبقه‌ها بالایی اتاق هایی با قاب های زیبا و غنی هستند، بنابراین برخلاف نمای منزل های سنتی، برگ ها در مهمترین نقطه نما که خارج از محورهای اصلی و بالای فضاهای ارتباطی است قرار ندارند. اگرچه راهروها و اتاق های بزرگ منزل که در مرکز جبهه ها قرار دارند، جلوی آسان تری دارند، اما این ترکیب به گوشه های پاسیو اهمیت زیادی داده است، این عناصر ازدحام در گوشه پاسیو بخشی را تحت تاثیر قرار داده است. از دو نما، به مرکزی برای آنها تبدیل شده است. به این ترتیب چهار جبهه پاسیو در این نقاط با هم هم‌پیمان می شوند.در حال حاضر با توجه به تعمیراتی که در ساختمان انجام شده است، چارچوب های نقطه مذکور حذف شده و به این ترتیب از لطف نمادهای قبلی کاسته شده است.
منزل مرتضایون، روبروی ورودی پاسیو فرعی، تنها یک درگاه و یک راهرو کوتاه وجود دارد که آن نیز به ایوانی واقع در گوشه جبهه جنوبی ختم می شود. اختلاف ورودی پرکار پاسیو بزرگ با ورودی آسان پاسیو کوچک، اختلاف اهمیت دو پاسیو را نشان می دهد و نشان دهنده استقلال آنها از یکدیگر است. دو حیاط با راهرویی به هم متصل می شوند که از گوشه شرقی حیاط کوچک تا گوشه جنوبی حیاط اصلی امتداد دارد. ارتفاع ایوان نسبت به جبهه هایی که پاسیو را احاطه کرده اند نیز این طبقه را تشدید می کند.در جلوی حیاط منزل با نماهای غنی و تزئینات زیبا، پنجره ها و قاب های چوبی، آبنما و سرسبزی، رقیب مهم این ایوان است، رقیبی که در حین مسابقه حریف را می نوازد، ارج می نهد و کامل می کند.طبق الگوی منزل‌های سنتی یزد، در هر جبهه حیاط، مهمترین فضاها در مرکز و در امتداد محورهای باهم‌قرین‌شدن و فضاهای کم‌اهمیت بین آنها و اطراف حیاط قرار گرفته‌اند. اما در این منزل فضاهای هشت ضلعی منظم در چهار گوشه حیاط وجود دارد. تصویر های 
از منزل مرتضیوان، این فضاها در طبقه اول امکان ارتباط با سایر اقبال ها و اجزای منزل را فراهم می کند و یکی از آنها به ورودی منزل متصل است، اما طبقه‌ها بالایی اتاق هایی با قاب های زیبا و غنی هستند، بنابراین برخلاف نمای منزل های سنتی، برگ ها در مهمترین نقطه نما که خارج از محورهای اصلی و بالای فضاهای ارتباطی است قرار ندارند. اگرچه راهروها و اتاق های بزرگ منزل که در مرکز جبهه ها قرار دارند، جلوی آسان تری دارند، اما این ترکیب به گوشه های پاسیو اهمیت زیادی داده است، این عناصر ازدحام در گوشه پاسیو بخشی را تحت تاثیر قرار داده است. از دو نما، به مرکزی برای آنها تبدیل شده است. به این ترتیب چهار جبهه پاسیو در این نقاط با هم هم‌پیمان می شوند.در حال حاضر با توجه به تعمیراتی که در ساختمان انجام شده است، چارچوب های نقطه مذکور حذف شده و به این ترتیب از لطف نمادهای قبلی کاسته شده است.
